voetbalweide
Alles is professioneel geworden in het voetbal. In mijn jeugd was dat nog anders. Waar de voetbalclub WDZ uit Bocholtz op zondag voetbalde, liepen door de week de koeien te grazen. Zij zorgden op duurzame wijze voor kort gras. De koeienvlaaien gaven verder aan een sliding een extra effect. De voetbalweide was verder tegen een helling gelegen. Maar geen probleem. Na de rust werd er gewisseld en had de andere partij het voordeel van bergaf. Na de wedstrijd moest de amateurvoetballer zich in een teiltje wassen. Er was clubliefde en in Simpelveld voetballen was ten strengste verboden.
Maar zo is het niet meer. Er is nu een sportcomplex met kantine. De gemeente Simpelveld zorgt ervoor maar klaagt over de kosten. Maar dat is niet erg. Dat is de ereschuld, omdat ze Bocholtz heeft geannexeerd.
interlands
Uit mijn kinderjaren herinner ik me verder nog de interlandwedstrijden van het Nederlands elftal. De tv bestond wel, maar het heeft tot de eind jaren ’60 geduurd alvorens deze in ons huisgezin
zijn intrede deed. Zolang luisterden we naar de radio. Deze interlandwedstrijden werden meestal op zondagmiddag gespeeld. Het ging ook nog niet over profvoetballers, maar in het gunstigste geval over semiprofs. Voetbal was een bijverdienste. Om in een inkomen te voorzien hadden deze topspelers van Nederland een gewone baan of een sigarenwinkel. In voetballend opzicht stelde Nederland niet veel voor. Daarvoor was ons land te klein. Pas vanaf midden jaren ’60 maakte eerst Fijenoord furore en klonk het strijdlied “Geen woorden maar daden.” Daarna pas kwam Ajax in zicht.
Tijdens de pauze van een interlandwedstrijd werd er door een sneldichter een snel gedichte tekst gezongen met het refrein “Hup Holland, hup. Laat de leeuw niet in zijn hemdje staan. “
sigarenzaak
Deze wereld bestaat niet meer. De voetballers hoeven geen sigarenzaak meer te runnen om een gezinsinkomen te verwerven. Nu zijn het wandelende bv’s met het Euroteken in de ogen. Grootgeldverdieners. De zanger van ‘hup Holland hup’ is inmiddels met pensioen en de pauze wordt opgevuld door reclame en een voetbalpanel dat de wedstrijd analyseert en aan elke speler een punt geeft. Meestal zijn het oud-spelers die hun oude roem nog te gelde trachten te maken.
De romantiek van het onvolmaakte behelpen-met-eenvoudige-middelen is vervangen door puur professionalisme en het zijn grote kapitalen die er in de voetballerij van links naar rechts geschoven worden. Voetbal is een bedrijfstak geworden. Voetballers zijn nomaden geworden, die voor duizelingwekkende bedragen langs die clubs trekken waar het grote geld te verdienen is. Geen clubliefde meer, waar men nog contributie betaalde. Voor de club blijft niemand meer in Nederland. Zelfs doelman Mark Flekken is niet bij WDZ gebleven.
dramatiek
Op dit ogenblik vindt het Europese voetbaltoernooi plaats. Het fungeert als een soort etalage waar spelers zich in de kijker willen spelen om hun marktwaarde te verhogen. Maar zo is het EK een gebeuren waarin roem en afgang vanaf de tribune meegemaakt kunnen worden. Soms lijkt het wel zoals in de bijbel waar “Machtigen van hun troon gestoten worden en eenvoudigen tot aanzien komen.” Carrières ontstaan er en de verwachtingen van anderen worden in de knop gebroken. De belangen zijn gigantisch en niet iedereen is aan deze druk gewend.
roem
De komende weken blijven in het teken staan van wat vroeger ‘Koning Voetbal’ heette, maar de romantiek van het amateurisme van toen is voor sommigen tot een religie geworden. Voetballers zijn grootverdieners geworden en geen mens die daar enige vragen bij stelt. Wie de verdere levens van enkelen van deze topverdieners wat nader beziet, ziet dat na de roem en het geld er vaak het zwarte gat en het persoonlijk verval op de loer lagen. Het gejubel is verstomd. Niet weinige sterspelers van weleer naderden de sloot wel heel dichtbij of zijn zelfs in die sloot terecht gekomen. Sic transit gloria mundi. Zo vergaat de roem van de wereld.
ethisch?
Ik heb in mijn jeugd fanatiek gevoetbald en er zeer van genoten. Van het vuur van de actieve voetballer is nu slechts nog een beperkte passieve belangstelling overgebleven. Natuurlijk hoop ik, dat ons nationaal elftal het in dit Europees toernooi ver zal schoppen. Maar mijn immuunsysteem verhindert, dat ik bevangen wordt door oranjekoorts. Ik blijf nuchter en kritisch. Voetbal moet geen religie worden en voor verafgoding van spelers is zeker geen enkele aanleiding. Het zijn immers ook maar mensen. Het is bovendien onethisch dat dergelijke geldbedragen worden uitgegeven aan spelers en aan hen die hen begeleiden. Waarom bij deze on-proportionele zelfverrijking van spelers geen vragen gesteld, terwijl er terechte vraagtekens worden geplaatst bij de salarissen en bonussen van de bestuursvoorzitters van multinationals. Er lijkt wat scheef gegroeid en er zijn mijns inziens zovele terreinen waaraan het geld beter besteed zou kunnen worden.
Dr. Hub Schnackers, em.