somber
Op 2 februari vieren we het feest van Maria Lichtmis. De naam zegt het al. Licht staat centraal in de liturgie van deze jaarlijks terugkerende feestdag op de 40e dag na kerstmis. In deze tijd van het jaar kunnen de dagen echt donker zijn. Men spreekt weliswaar van de donkere dagen vóór kerstmis, maar de eerste periode ná kerstmis mag men er ook nog toe rekenen. We hebben midden januari mistige dagen gehad, waarop mijn zonnepanelen helemaal geen stroom produceerden. Als de zon zich niet laat zien en het weer grijs, somber en druilerig is, dan heerst er een wat neerslachtige sfeer. Tijdens zo'n sombere dagen wordt het verlangen naar de lente en de zomer als vanzelf in ons wakker. Als wij deze sombere dagen al zo beleven, dan moet voor de mensen in vroegere eeuwen de winter toch wel lang geduurd hebben. Het bleef in de huizen van de mensen donker. Ook al was er het schaarse licht van een lantaarn.
de zon stijgt
In de liturgie van de kerk kent een feestdag, die aansluit bij een eerste ervaring van licht, die wij in deze dagen eveneens meemaken: 2 februari, Maria Lichtmis. We worden door deze en gene er ook opmerkzaam op gemaakt: Het is ’s morgens eerder licht en ’s avond valt de duisternis merkbaar later in. De weerspreuken kunnen je verder vertellen, dat de dag ‘s morgens een hanenkraai eerder begint en dat het ’s avonds een hanenschreeuw later donker wordt. Vanaf die dag kan het weer al lenteachtige trekken vertonen. Maar ook als het vriest, zijn de dagen niettemin alweer een uur langer geworden. Voor de handwerkslieden gold in oude tijden, dat vanaf 2 februari alleen nog maar bij daglicht gewerkt werd. De tijd van de lantaarns en olielampen was voorbij.
er is licht
Rond dit lichtfeest dat ons vertelt, dat de lente nadert, viert de kerk het feest van ‘Maria Lichtmis’. Eigenlijk is het geen Mariafeest. De officiële naam luidt: De Opdracht van de Heer in de tempel. Dit feest verwijst naar een joods gebruik. Men beschouwde een kindje, zeker het eerste kindje, als een geschenk van God. Uit dankbaarheid dienden de jonge ouders op de 40e dag na de geboorte te Jerusalem een offer op te dragen. Ook Jozef en Maria beschouwden het als hun plicht naar Jerusalem te gaan om het kind Jezus daar aan God op te dragen en om een dankoffer te brengen in de vorm van twee jonge duiven.
Bij gelegenheid van dit gebeuren worden Maria en Jozef op het tempelplein begroet door een zekere Simeon, een bejaarde tempeldienaar. Deze Simeon herkent in de kleine Jezus de langverwachte Messias. Dit kind is een licht voor de volkeren, zoals de profeten hebben voorzegd. Hij ziet dat juist dit kind de vervulling van die eeuwenoude belofte is en geboren is om de duisternis en uitzichtloosheid uit de wereld te verdrijven, die over de mensheid ligt. Deze symboliek van het licht wordt altijd weer gebruikt om de betekenis van Jezus voor ons mensen te verhelderen.
een lichtje bij Maria
Maar deze dag is ook een bijzondere dag voor Jozef en Maria. Zeker mag Maria in de belangstelling staan. Want bij elk nieuw kindje gaat een bijzondere aandacht uit naar de moeder. Het is natuurlijk een eer om moeder te zijn van dit bijzonder kind. Maar de oude Simeon voorspelt, dat het moederschap voor Maria geen gemakkelijke opdracht zal zijn, want haar zoon zal eens erop uittrekken om zijn Blijde Boodschap te verkondigen, die voor de leiding van het Joodse volk omstreden zal zijn. Maria zal moeder zijn van een omstreden kind. Maar Maria heeft haar keuze gemaakt. Zij zal te allen tijde haar zoon trouw blijven, tot onder het kruis. Nu nog kijkt Maria vertederd naar haar kindje, maar eens zal zij de ‘pieta’, zijn, de moeder van smarten, die haar dode zoon op haar schoot draagt.
een lichtje voor elkaar
In Maria hebben velen van ons een bijzonder vertrouwen, want ze weten, dat ze bij Maria met al hun pijn en zorgen en verdriet terecht kunnen. Maria voelt met ons mee. Zoals Maria haar zoon trouw bleef, zo blijft ze ook ons trouw. Als wij kunnen rekenen op een persoon, die ons trouw is en trouw blijft, dan is zo'n persoon een lichtpunt voor ons als we het moeilijk hebben.
Maria geeft ons ook een voorbeeld. Het is ook mooi, als je evenals Maria voor een ander een lichtpuntje kunt zijn. Het kan op zovele manieren. Er zijn zoveel kansen.
Voor haar beeltenis steken we kaarsen aan als uitdrukking van vertrouwen in haar voorspraak. Of als dank voor haar goedheid.
Dr. Hub Schnackers, em.